Inleiding

Osteotomie betekent letterlijk “doorsnijden van een been”. Afhankelijk van de afwijking kan een zaagsnede gemaakt worden thv. het dijbeen of scheenbeen om de as van het been te veranderen om het binnenste of buitenste compartiment van de knie te ontlasten.

Een osteotomie kan overwogen worden in geval van beginnende slijtage van één van de compartimenten van de knie door het beschadigde compartiment te ontlasten. Het dient dus niet om een eindgradige slijtage te behandelen. Het kan het pijnprobleem oplossen en de functie van de knie verbeteren.

Oorzaak

Er kan een vroegtijdige slijtage ontstaan indien er een asafwijking bestaat thv. het been. In geval van een O-been onstaat er een verhoogde druk op de binnenzijde van de knie, in geval van een X-been op de buitenzijde. Dit kan er voor gaan zorgen dat het gezonde kraakbeen thv. deze compartimenten versneld kan afslijten met klachten tot gevolg. Dit proces kan nog versneld worden indien in het verleden reeds een meniscusoperatie gebeurde omdat een gezonde meniscus als schokbreker functioneert.

Anatomie

Symptomen

• Pijn aan de binnen- of buitenzijde van de knie
• Zwelling
• Bewegingsbeperking
• Functionele hinder

Behandeling

Niet-operatief

De niet-operatieve behandeling is gelijk aan die van iedere slijtage van het kraakbeen en bestaat uit bewegen binnen de pijngrenzen en het nastreven van een optimaal gewicht. In geval van een opstoot van de pijnklachten bestaat de behandeling uit relatieve rust, pijnstillende medicatie of een spuitje. Er kan ook een behandeling met een ontlastende brace gestart worden. De klachten komen echter vaak terug indien de brace niet meer gedragen wordt.

Operatief

Het doel is om de belasting weg te geleiden naar het gezonde compartiment om de levensduur van de eigen knie te verlengen en een eventuele knieprothese uit te stellen. Hierdoor zijn er na deze ingreep ook geen beperkingen naar inspanningen toe. Het resultaat van deze ingreep is wel meer onvoorspelbaar dan van  een prothese en de revalidatie duurt klassiek ook wat langer omdat volledige steunname vanaf het begin niet is toegestaan. Doordat de resultaten van een prothese zo goed zijn werd de osteotomie wat minder populair, maar toch bestaan er nog veel indicaties.  

Er wordt een zaagsnede gemaakt tijdens de ingreep. Vervolgens wordt de zaagsnede opengesperd om de juiste correctie te bekomen. Dit wordt tijdens de ingreep gecontroleerd met fluoroscopie. Bij de gewenste correctie wordt de osteotomie gefixeerd met een plaat en schroeven.

Complicaties

Zoals bij iedere ingreep bestaat er een kans op complicaties. Voor een osteotomie zijn de kansen op een complicatie gelukkig laag.

• Infectie
• Thrombose
• Verstijving van de knie
• Letsel aan de zenuwen en bloedvaten
• Vertraagde heling
• Andere zeldzamere complicaties

Soms is een heringreep nodig. Zeker bij vertraagde heling van de osteomie.

Revalidatie

De opname in het ziekenhuis bedraagt meestal twee dagen.

Vanaf de dag na de ingreep mag er beperkt gesteund worden met twee krukken op geleide van de pijn. Na 6 weken wordt een controle foto genomen en als er een goede evolutie is, kan er vanaf dat moment voluit gesteund worden.

Vanaf het begin mag kinesitherapie gevolgd worden. In het begin zijn de oefeningen erop gericht om de beweeglijkheid te herstellen. Vanaf dat de pijn afgenomen is, kan de kinesitherapie opgebouwd worden en kunnen spierversterkende oefeningen gestart worden.

Vanaf   4 tot 6 maand na de ingreep kunnen de activiteiten meestal voluit hervat worden.

Resultaten

Een osteotomie lost voor de meeste patiënten het pijnprobleem op en kan de progressie van slijtage vertragen. Een jongere patiënt kan hierdoor verder een actieve levensstijl aanhouden voor verschillende jaren. Uiteindelijk zullen een aantal patiënten toch een prothese nodig hebben indien de slijtage verder gaat. Maar een osteotomie kan deze ingreep meestal een aantal jaar uitstellen.