Release fascia plantaris

Inleiding

Als ‘s ochtends uw eerste stappen uit bed hevige pijn in de hiel of de voetzool veroorzaken, hebt u misschien fasciitis plantaris. 

Oorzaak

Fasciitis plantaris is een overbelastingsletsel van de voetzoolpees (fascia plantaris), met ontsteking (fasciitis). Door de spanning op dit peesblad kan er bot aangroeien: dit geeft dan een zichtbare botaangroei aan het hielbeen op röntgenfoto (hielspoor). 

Vaak zijn het korte kuitspieren die ervoor zorgen dat de voet minder vlot kan afrollen. Dit geeft extra spanning in de voetzoolpees waardoor er gemakkelijk overbelastingsproblemen optreden. 

Voetzoolpeesontsteking komt meer voor bij 

  • vrouwen
  • overgewicht 
  • veel stappen of staan, vooral op een harde ondergrond en/of met schoenen met zachte zolen / hoge hakken
  • sport: joggen, wandelen, tennis, golf
  • uitgesproken plat- of holvoeten

Anatomie

De fascia plantaris is de stevige vezelige band die uw hiel verbindt met de basis van de tenen en vooral voor stabiliteit zorgt. De kuitspier zit door middel van de achillespees vast aan de bovenkant van het hielbeen.

Door de continue spanning en belasting kunnen kleine scheurtjes ontstaan in de voetzoolpees, vooral rond de aanhechting aan het hielbeen. Het lichaam probeert die te herstellen en dit gaat gepaard met een ontstekingsreactie. 

Die ontstekingsreactie kan ook botaanmaak stimuleren waardoor er bot ingroeit en een hielspoor zichtbaar wordt op de röntgenfoto. Dit hielspoor kan echter op RX gezien worden zonder dat er pijn is en omgekeerd kan iemand met veel pijn geen spoor op RX hebben. 

Symptomen

De aandoening begint meestal geleidelijk aan met milde pijn aan de onderkant van de hiel, aanvoelend zoals een kneuzing of een blauwe plek. De pijn begint typisch direct na het opstaan ’s ochtends en na een tijdje gezeten te hebben (startpijn). Met beweging verbetert de pijn meestal om dan naar het einde van de dag weer te beginnen zeuren. 

Als fasciitis plantaris niet behandeld wordt kan het een chronische aandoening worden. Het kan uw activiteiten beïnvloeden en op den duur pijn in de voet, knie, heup en rug geven omdat uw gangpatroon verandert.

Klinisch onderzoek

De stand van voet en enkel worden onderzocht evenals de beweging in de verschillende gewrichten. We gaan na waar de meeste (druk)pijn zit en gaan eventuele zwelling na. De achillespees kan ook gevoelig zijn.

Beeldvorming

Voor het opstarten van de behandeling bij een typisch klachtenpatroon is dit meestal niet nodig. Bij twijfel, een atypisch verhaal of lang bestaande klachten kan dit wel aangewezen zijn. 

In principe zullen dan een echografie van de achtervoet en een staande röntgenfoto van de voet en enkel worden gepland. De röntgenfoto kan een typisch hielspoor tonen. Dit beeld komt dus ook voor bij mensen die geen klachten hebben en anderzijds zijn er mensen met fasciitis plantaris zonder hielspoor op RX. De röntgenfoto geeft vooral een algemeen beeld van de vorm en stand van de verschillende voetbeentjes. De echografie geeft de belangrijkste informatie over de ontstoken weefsels. 

Behandeling

Conservatief (zonder operatie)

Steunzolen

Vooral de ondersteuning van de midvoet en de schokabsorberende hiel zijn belangrijk (uitsparingen in het hielpad kunnen soms pijn op de rand geven). Ze kunnen op maat gemaakt worden (op voorschrift, bij de bandagist), maar er zijn ook goede commerciële modellen beschikbaar (sport- en schoenwinkels). Siliconen inleghieltjes (“visco heels”) kunnen ook helpen.  Wat voor u het beste is hangt af van de vorm van uw voet en uw klachten.

Ongeveer 90% van de patiënten met fasciitis plantaris verbeteren zeer goed na 2 maanden conservatieve behandeling. Het is sowieso aangeraden om schoenen met een schokabsorberende hiel te dragen, een siliconen inleghieltje of steunzolen.

Stretching oefeningen

Stretching is de beste behandeling voor fasciitis plantaris. Een oefenprogramma voor thuis om de kuitspier en voetzoolpees soepeler te krijgen is de basisbehandeling en vermindert de kans op herval.

Oefening 1

Leun naar voor tegen de muur met 1 knie gestrekt en de hiel op de grond, terwijl de andere knie gebogen is.  De achilles- en voetzoolpees rekken uit als u naar voren leunt. Hou aan gedurende 10 seconden, ontspan en zet u terug recht. 20 keer herhalen voor elke pijnlijke hiel. Het is belangrijk om de knie volledig gestrekt en de hiel goed op de grond te houden aan de zijde waar u aan het stretchen bent.

pastedGraphic_2.png

Oefening 2

Ga met beide voeten met de voorvoet op een trede staan. Hou u goed vast en laat dan uw hielen naar beneden zakken. U voelt het rekken in uw kuitspieren. Een kantelplankje of een schuin blokje zijn hiervoor een alternatief.

pastedGraphic_3.pngpastedGraphic_4.png

 

Oefening 3

Hou u vast aan een tafel en zet uw voeten wat uit elkaar, de ene voor de andere. Buig de knieën, hurk neer en houd uw hielen zo lang mogelijk op de grond. Op het moment dat uw hielen omhoog komen voelt u uw achilles- en voetzoolpees uitrekken. Hou 10 seconden aan, ontspan en kom terug recht. Herhaal.

pastedGraphic_7.png

Oefening 4: specifiek voor stretchen van de voetzoolpees

  • Leg de pijnlijke voet over uw ander been
  • Neem met de hand (van de pijnlijke zijde) uw tenen vast en trek ze omhoog naar uw scheenbeen toe. Dit zet uw voetzoolpees onder spanning.
  • Masseer zacht met de duim van uw andere hand de voetzoolpees. Deze stevige band is duidelijk te voelen (en ook pijnlijk).
  • Hou deze positie 10 tellen en herhaal 10 keer.
  • Doe deze oefening 3 keer per dag. U kan dit niet te veel doen. De belangrijkste momenten om dit te doen zijn voor het opstaan ’s ochtends en na lange tijd gezeten te hebben.

pastedGraphic_8.png

Ijs

Daarnaast kan u ijs op de pijnlijke plek leggen (nooit rechtstreeks op de huid), 3 tot 4 maal per dag gedurende 20 minuten.

Infiltraties

Als de pijn blijft aanhouden na enkele maanden behandeling kunnen inspuitingen met cortisone gegeven worden (alleen voor de pijn aan het hielbeen, niet de voetzool zelf). In principe worden er maximum 3 infiltraties gegeven

Ontstekingsremmers

Ibuprofen, diclofenac, piroxicam,… Als ze goed verdragen worden, kunnen deze gedurende een 2-tal weken worden genomen, dan best even onderbreken. Te nemen na de maaltijd en stoppen bij maaglast. Ontstekingsremmers alleen zullen het probleem meestal niet oplossen.

Brace / gips

Zeer zelden wordt een loopgips of een nachtspalk gegeven. Een strassburgsok kan ook helpen voor het oprekken van de kuitspier ’s nachts. Deze nachtapparaten worden niet altijd zo goed verdragen.

pastedGraphic_9.png  pastedGraphic_10.png

Extracorporele shockwave therapie (ESWT)

Als uw klachten aanhouden is shockwave therapie een andere mogelijkheid. De schokgolven helpen verkalkingen vernietigen en chronische ontstekingen genezen. Meestal gebeurt dit onder toezicht van een arts van fysische geneeskunde. Er is slechts beperkte terugbetaling van de kosten.

 

Heelkunde

Een operatie is zelden nodig.

Belangrijk!

Patiënten veronderstellen vaak dat het zichtbare botspoor op röntgenfoto de oorzaak is van hun probleem en dus verwijderd moet worden. Dit spoor zelf is niet pijnlijk maar het gevolg van de mechanische trekkrachten van de voetzoolpees op de hiel. Het peesblad moet verlengd (of uitgerekt) worden en het verwijden van het spoor heeft geen belang.

Als toch tot een operatie wordt beslist kan de voetzoolpees (gedeeltelijk) worden losgemaakt aan de hiel om de spanning en druk te verminderen. Een andere mogelijkheid is een verlenging van de kuitspier (gastrocnemius slide). Soms moet ook een kleine ingeklemde zenuwtak vrijgelegd worden (zenuw van Baxter).

Naar de richtlijnen van
  • American Orthopaedic Foot & Ankle Society (AOFAS)
  • Association Française de Chirurgie du Pied et de la Cheville (AFCP)

Voet groep

Contact

Vragen over uw behandeling of een afspraak maken? Aarzel niet om ons te contacteren.

Uw opname

Heeft u vragen over uw opname? Kies het juiste ziekenhuis en lees meer.